Het is bijna kerst. Dan lijkt een kerst-geboorte-verhaaltje wel een opleukertje voor deze fantastische veelbelovende website van Birthmatters. Because birth matters, héél veel zelfs.
In vele gezegdes schuilt zoveel waarheid, en “goed begonnen half gewonnen” is er zo eentje. Een baby die een goede start heeft gekend, heeft meerdere streepjes voor in ’t leven. De manier waarop wij kindjes verwelkomen in de wereld, doet er werkelijk toe. Als zo’n kindje liefde, rust en veiligheid mag ervaren in die eerste momenten, dagen, weken, heeft dat echt invloed op zijn of haar verdere evolutie. Ik ben een trotse vroedvrouw, zoals velen die meewerken aan deze site. Samen met ouders schrijven wij een nieuw verhaal, of beter, zien wij de waarde en positieve elementen in van oude verhalen rond bevallingen en kraamtijd, en proberen wij opnieuw meer samen te werken mét de natuur en de intuïtie van vrouwen, en onze eigen intuïtie. Daar hebben we al héél veel moois mee meegemaakt. Maar we gebruiken uiteraard ook onze medische en wetenschappelijke kennis. “Back to the basics” is soms een ongelofelijke meerwaarde, zoals ook in dit kerst-geboorte-verhaal.
Dit verhaal katapulteert me terug in de tijd, in het jaar waarin ik werkte bij La Madrugada in Antwerpen, een fijne praktijk met nog fijnere collega’s. Als ik daaraan terugdenk is het telkens met hele warme gevoelens. Kerst of niet, gezelligheid was en is er altijd troef. Topteam dat ik van ganser harte kan aanraden!
“Zoals op zoveel plaatsen, in thuissituaties en ziekenhuizen, kiezen vroedvrouwen welke feestdagen ze willen opofferen voor hun werk. Ja, kantooruren gelden natuurlijk niet in ons beroep!”
Ik koos dat jaar voor kerst om het nieuwe jaar met feestgedruis te kunnen inzetten. Bescheiden feestgedruis, want ik was pril zwanger van mijn eerste (en door omstandigheden ook enige) kindje.
Ach wat denk ik met weemoed aan de tijden voor corona insloeg als een bom! Toen er van alles nog kon en mocht. Knuffelcontacten waren onbegrensd en gezellig samenzijn kon ook zonder risico op fixe gasboetes. Gekke tijden nu…
Maar bon, toen gelukkig nog niet. De (bijna) volle maan scheen door de bomen terwijl we op weg waren naar ‘framily’ om daar onze tweede kerstdag door te brengen. Kerstavond hadden we gespendeerd bij mijn familie, kerstdag bij zijn familie, en die dagen hadden we ondanks mijn wacht toch onverstoord kerstelijk kunnen doorbrengen. Een bonus! Maar deze avond zou toch anders uitdraaien. We hadden net een belachelijk drukke periode achter de rug maar nu was het rustiger. Een stilte na de storm, in de aanloop tot de volle maan. Ik vond het fijn, want in alle eerlijkheid vind ik het altijd toch een tikkeltje sneu voor de kindjes die tussen kerst en nieuw geboren worden. Dat is al een tijd met zoveel feestelijkheden (en kado’s!) dat mensen toch ook graag eens rustig een dagje thuis zijn. Bovendien zijn deze kinderen altijd de jongsten van het jaar. De kinderen die één weekje later geboren worden, zijn dan weer de oudsten. Zij mogen precies wat langer kind zijn en lijken een voorsprong te hebben (deze bedenking even totaal terzijde). Anderzijds is de kans dat je vele vrienden en familie treft in de periode rond je verjaardag echt héél waarschijnlijk, en is er doorgaans gezelligheid troef. Werkelijk alles heeft voor- en nadelen…
“Een bevallingsverhaal begint voor ons, vroede vrouwen, meestal met een telefoontje.”
Ditmaal van een collega die de wacht overdroeg . Een vrouw in Ekeren, beginnende arbeid, tweede kindje, had al eens gebeld om dit te melden maar een bezoekje was nog niet aan de orde. Zij was er dus nog niet langs geweest, maar verwittigde alvast dat deze dame ongetwijfeld zou bellen in de loop van de avond of nacht. En zo geschiedde.
Wij waren nog maar net aan een feestelijk verzorgd kerstmaal begonnen, voor de derde avond op rij, of dat telefoontje kwam al. Het was haar man aan de lijn. Of ik toch eens wou langskomen, even kijken, de weeën werden heftiger, ongeveer elke vijf minuten, en ze wilden graag de deskundige inschatting van een professional. “Mag ik haar zelf even aan de lijn?” is bijna steevast mijn vraag. Dat geeft zoveel meer informatie dan het verslag van de partner. Een beetje afhankelijk van de situatie, stel ik enkele vragen en geef ik passende informatie voor dat stadium van de arbeid, en probeer ik haar minstens zolang aan de lijn te houden als de tijd die volgens het partnerverslag tussen de contracties zit. Als de weeën blijven komen, zelfs met mij aan de lijn, dan trek ik een spurtje. Als de weeën uitblijven, is er nog wat marge en maak ik me rustiger klaar. In dit geval was een spurtje toch eerder aan de orde. Het leuke aan vertrekken naar een bevalling vanop zo’n feestje, is dat iedereen zo ontzettend meeleeft! Er werd zelfs “happy birthday to the baby” gezongen terwijl ik werd uitgezwaaid, met mijn eten in een tupperware doosje voor later. Kersttomaatje on top. Voor de sfeer 😉
“Opnieuw viel de maan me op. Op een randje na vol, en ze scheen zo mooi door de bomen.”
“Het heerlijk avondje is gekomen, makkers staakt uw wild geraas”, klinkt dan altijd door mijn hoofd. Maar dan niet het avondje van sinterklaas, wel van de komst van een kindje, ik mag nieuw leven gaan verwelkomen. Hoe bijzonder. Ik kijk op zo’n rit altijd in het rond naar wie er op de baan is en bedenk ik me “jullie hebben géén idéé waar ik nu naartoe rijd”, en dan glim ik innerlijk van vreugde en trots.
Deze mensen woonden in een straatje dat grenst aan een bos. Veel natuur. Een voor mij volstrekt onbekende plek. Ik had deze mensen wel op consultatie gehad, maar was nooit eerder bij hen thuis geweest. Dat had een collega gedaan. Bij elke thuisbevalling komt er vooraf iemand langs bij de mensen thuis.
Ik sms’te dat ik er was. “De achterdeur is los, wij zitten in de badkamer op het eerste verdiep. Kom maar binnen.”, kreeg ik als antwoord. Ik dus in het donker naar achter, slechts begeleid door het schijnsel van het maanlicht dat de schaduw van de bomen aftekende op de muren. Prachtig.
“Binnen was het donker, op de lichtjes van een kerstboom na.”
Een grote boom, waar duidelijk veel werk en liefde aan het versieren ervan gewijd was. Twee poezen kwamen me meteen tegemoet en begonnen opgelaten kopjes te geven. Ze liepen me voor naar de trap, die ik niet wist zijn. Gelukkig. Het leek wel alsof ze precies wisten wat er aan de hand was en wat ik daar kwam doen, met mijn verlostas in de ene hand en een valiesje op wielen in de andere. In dat valiesje zit ‘een mini-ziekenhuis’ verscholen, voor het geval dat… niet dat ik dat valiesje met onder andere reanimatie en infusiematerialen ooit nodig heb gehad, maar het geeft de nakende ouders én mezelf wel de zekerheid dat alles er is voor een oh-zo-zeldzaam “worst case scenario”.
De deur van de badkamer stond op een kiertje en toen ik die zachtjes verder open deed, kwam ik terecht in de absolute tegenpool van een worst case scenario. Laat ons het een “best case scenario” noemen. Een warme badkamer vol kaarsjes en lavendelgeur, vrouw in bad, rustig en diep ademend, helemaal in controle, haar partner op z’n knieën ernaast met z’n handen op haar buik, op hun kindje. Ze hadden nog geen oog voor mij omdat ze net samen een wee aan het opvangen waren in alle rust en sereniteit. Haar gezicht was prachtig verlicht door het schijnsel van die bijna volle maan die uitgerekend op dat moment schuin door het badkamerraam scheen. Ik bleef stokstijf staan om niks te verstoren en het geheel helemaal in me op te nemen. Dit is zo’n idyllisch beeld dat voor de eeuwigheid op mijn netvlies gegrift staat. De schoonheid. De zen. Ik kon er gewoon niet van over.
“Na die wee kwam ik op muizenvoetjes dichterbij en zij deed één oog half open, glimlachte en verdween weer in haar eigen wereldje.”
Zoals het hoort. Als vroedvrouw met enige ervaring ga je dan geen gesprekje beginnen. Je voelt meteen aan dat daar niet veel aan toe te voegen is. Rustig in een hoekje zitten en observeren. Er zijn, gewoon zijn is voldoende in zo’n geval. Harttoontjes even luisteren en vooral laten doen. Aan het badwater te zien vermoedde ik dat haar vliezen gebroken waren. Kleine vlokjes zweefden door het heldere water. Een vroede vrouw kan informatie afleiden uit details die zich presenteren, zonder al teveel te bevragen. Nadenken om een antwoord te formuleren kan mensen uit een flow halen. En zij zaten wel degelijk in een flow.
Het duurde niet heel lang of ze zei dat ze druk voelde onderaan. Hola. Dat is zo’n cue. Ik verliet eventjes de kamer om mijn collega te bellen. Een bevalling thuis doen we namelijk niet alleen. Vier helpende handen en aandacht van twee, zijn voor zowel de mama als de papa als het kindje geen overbodige luxe. Én ook voor de gezelligheid. Én voor een mogelijke worst case scenario, die –laat me dat toch nog maar eens héél duidelijk stellen- echt wel zeldzaam is.
Gelukkig woonde mijn collega niet zo ver van haar vandaan, want enkele weeën later begon deze parturiënte (chique woord voor barende vrouw) spontaan te persen.
“Ze was zo één van die vrouwen die bevalt op intuïtie. Zo gaat het meestal het beste. Wanneer je als barende vrouw gewoon voelt, je buikgevoel volgt en daarnaar handelt.”
Haar buikgevoel vertelde overduidelijk dat we in het volgende stadium waren aanbeland: dat van het persen, de eigenlijke geboorte dus. Toch heel eventjes inwendig voelen tijdens een wee of er niet nog een boordje van de baarmoederhals in de weg zat, maar nee hoor. Hoofdje laag in het bekken, persend op gevoel, ideaal scenario, weeral. Altijd fijn om op zo’n moment alvast te kunnen melden aan de ouders of het baby’tje veel haar heeft of niet. Da’s perfect voelbaar en beurt zo ontzettend op. Dat maakt zo’n baby’tje precies nog dichterbij, nog echter. Ook de harttoontjes bleven prima. En mijn hart maakte een klein doch duidelijk innerlijk vreugdesprongetje. Snel maar zo geruisloos mogelijk wat dingetjes klaarleggen en afwachten maar. Zo’n arbeidskamer, of het nu een badkamer, toilet, living, of arbeidskamer in het ziekenhuis is, is nu eens dé plek bij uitstek waar ik rust vind. Wie mij kent weet dat dit niet altijd zo is in het dagelijks leven. Doorgaans heb ik, vergeleken bij anderen dan toch, een overschot aan energie (en levensvreugde!), maar op zo’n moment ben ik werkelijk de rust zelve. Zelfs in situaties waarin er snel gehandeld dient te worden. Daarover heb ik mezelf al meermaals verbaasd en me dan bedacht dat ik toch wel een geboren vroedvrouw ben. Het is ook écht wel een héél mooi vak…
Zeker toen. Eens alles klaar lag keek ik op door het raam en zag de maan nu pal boven in het midden staan.
“Haar partner en ik wisselden veelbetekende blikken van contentement uit. Hoe schoon kan het (nieuw, nakend) leven zijn?!”
Niet zo heel veel later was het hoofdje al zichtbaar. Ik begeleidde haar eventjes op het waarschijnlijk meest intense en pijnlijke moment: het doorsnijden van het hoofdje. Als je dat ongecontroleerd doet bestaat de kans dat het perineum (stukje tussen vagina en aars) inscheurt, maar deze vrouw was echt een natuurtalent. Intuïtief voelde ze aan dat dat niet het moment is om eens stevig door te duwen, maar met kleine beetjes, gecontroleerd, het hoofdje geboren liet worden. Prachtig. Een vrouw met een hoofd boven én onder. Surreëel beeld, elke keer opnieuw. Ik voelde snel maar zachtjes naar een navelomstrengeling en vervolgens legde ik even mijn volle hand op het hoofdje om het kindje welkom te heten op aarde. Dat doe ik altijd. Contact maken met dit nieuwe leven en een warm liefdevol gevoel van verwelkoming in deze wereld “doorseinen”. Hoe vaak ik dat wel niet gedaan heb. Soms kijk ik thuis met trots naar mijn handen die al zoveel baby’s als eerste persoon op aarde hebben mogen aanraken. Waw.
Als het hoofdje geboren is, is het grote werk eigenlijk gedaan; het grootste deel is dan geboren. Nog een beetje begeleiding bij het ontwikkelen van het voorste schoudertje, maar daarna laat ik het over aan de vrouw of de partner, wie die eer graag wil.
“In dit geval was het de vrouw zelf. Heel rustig, alsof ook zij dat al zo vaak gedaan had.“
Haar partner ondersteunde haar hoofd en hun baby’s poepje. Van warm water via warm water op de borst van mama kunnen bekomen. Zachter dan dit kan je niet geboren worden. En dan die trotse ouderlijke blikken, die ontlading, en dat alles in het maanlicht. Gewoonweg geen woorden om dit gevoel te omschrijven.
En toen hoorde ik iemand de trap opkomen, haar hoofd binnen steken, proficiat wensen met een brede lach en weer eventjes verdwijnen naar de slaapkamer ernaast om daar alvast alles klaar te leggen om het koppel mét hun nieuwe spruit later in te herbergen, en het baby’tje te meten en wegen. Wat fijn om zo’n collega’s te hebben die ook precies aanvoelen wat te doen op welk moment. Ik ben er eindeloos dankbaar voor. Voor deze bijzondere herinnering en de supertoffe samenwerking met La Madrugada!