Heb je geen dipje, maar ben je echt neerslachtig of angstig? Je bent niet alleen. Twintig procent van de jonge gezinnen kampt in de periode rond de zwangerschap met psychische problemen. Niks om je voor te schamen, wel goed om mee aan de slag te gaan.

Illustration by Helene the Illustrator
Het ouderschap zet je leven op zijn kop. Dat je emoties in deze tijd op en neer gaan is dus heel normaal. We hebben bovendien allemaal wel eens een dipje, en dat geldt zeker voor jonge ouders. Wie voelt zich niet futloos omdat de baby de halve nacht wakker was?
Concentratieproblemen, slecht slapen en een verstoord eetpatroon zijn bij jonge ouders helaas niet ongewoon, maar lang niet altijd reden tot zorg. De zorg voor een baby, 24 uur per dag zeven dagen per week, werkt dit nu eenmaal in de hand.

Maar soms is er meer aan de hand. Eén op de vijf vrouwen heeft het tijdens de zwangerschap en/of in het eerste jaar na de geboorte – de zogenaamde perinatale periode – emotioneel zwaar. Zij voelen zich vaak gespannen, zijn angstig, blijven piekeren, zijn neerslachtig en beleven geen plezier meer aan dingen die vroeger altijd fijn waren. Vind jij dit moeilijk of heb jij het moeilijk? Twijfel je of het wel goed gaat? Of heb je al eerder te maken gehad met psychische klachten? Je bent niet alleen. Kijk eens op wolkinmijnhoofd.be. Daar proberen we je verder te helpen naar de juiste hulpverlener.
Helene the illustrator
Illustration by Helene the Illustrator

Als hulpverlener ben ik de co-piloot

In mijn werk als ‘broedvrouw’ begeleid ik koppels die met moeilijkheden en vragen kampen voor en tijdens de zwangerschap, maar ook na de geboorte. Samen met vrouwen of koppels zoek ik naar oplossingen. Ik ben een praktische ingestelde psychotherapeut: mijn doel is om samen de coping-mechanismes die jij al hebt onder het stof vandaan te halen. Ik ben de co-piloot, jij zit achter het stuur. Ik kijk op de wegenkaart, vertel wat er links en rechts gebeurt. Jij besluit op welke baan je rijdt en of je een afslag neemt.

‘Vaak merk ik dat mensen zo hard aan het twijfelen zijn dat het overzicht hun ontbreekt. Terwijl zij zelf de beste ideeën hebben over wat er zou kunnen werken.’

In onze samenleving zijn er voor alles keuze-opties en heeft iedereen wel een mening of een (tegenstrijdig) advies. Daarvan kun je in de war raken, zeker wanneer je onzeker bent.
 

En mijn baby dan? Het is niet om zeep!

Het klopt, baby’s hebben last van stress bij hun ouders. Zowel tijdens de zwangerschap als daarna. We weten uit onderzoek dat stresshormonen door de placenta heen gaan en in borstvoeding zitten. Psychische problemen rond de zwangerschap hebben daarom niet alleen invloed op de (aanstaande) ouders, maar kunnen ook de hun baby beïnvloeden.
Helenetheillustrator
Illustration by Helene the Illustrator

 

Het is voorstelbaar dat je hiervan schrikt of je schuldig voelt. Maar blijf er niet over piekeren, want er is ook goed nieuws: het babybrein is ontzettend flexibel en beïnvloedbaar. Je kind is dus niet voorgoed ‘stuk’ als jij veel stress hebt gehad. Veel mensen denken dat baby’s niet communiceren, maar dat doen ze volop. Niet met woorden, maar ze geven wel signalen en begrijpen boodschappen instinctief. 

Baby’s hebben volwassenen nodig om tot rust te komen. Verbinden en communiceren zijn daarbij de belangrijkste pijlers. Denk aan wiegen, babbelen, oogcontact maken. Dat alleen al doet de stresslevels van een baby dalen. Daarnaast bestaat er bijvoorbeeld ‘infant mental health therapie voor pasgeborenen, waarbij baby’s zichzelf samen met de ouders leren reguleren.

Een beetje stress hoort erbij

Houd bij dit alles bovendien in gedachten: een baby heeft ook een dosis cortisol nodig om zich te op een gezonde manier te ontwikkelen. Ons lichaam heeft een gaspedaal en een rem. Bij dreiging moeten we in staat zijn om onze spieren aan te spannen en weg te rennen, maar we moeten ook afremmen zodat we ook weer tot rust kunnen komen. Het gaat mis als de afstelling tussen gaspedaal en rem niet goed is, als je stressniveau voortdurend hoog blijft. Kortom: stress hebben is niet erg. Je hoeft echt niet altijd zen te zijn, zolang de stress ook maar af en toe zakt.

Hieronder vind je één ademhalingsoefening en één oefening om je gedachten tot rust te laten komen…

‘Door corona lijken meer jonge ouders risico te lopen mentale problemen. Uit onderzoek (Ceulemans et al., 2020) bleek dat tijdens de eerste corona-golf 40 tot 50 procent van de zwangeren en jonge ouders angstklachten of depressieve gevoelens hebben.’

 

Over de auteur


Dr. An-Sofie Van Parys studeerde vroedkunde, sociale agogiek, seksuologie en psychotherapie. Ze werkte enkele jaren in de jeugdzorg en schreef een doctoraat over partnergeweld. Ze werkt als seksuologe en psychotherapeute in vroedvrouwenpraktijk Zwanger in Brussel en in het OLV ziekenhuis van Asse. Daar begeleidt ze vrouwen en koppels met psychische, relationele of seksuele problemen gelinkt aan zwangerschap en bevalling. Daarnaast is ze coördinator van het project Perinatale Mentale Gezondheid in het U(Z)Gent en doet ze als postdoc onderzoek doet naar mentale gezondheid in de periode van zwangerschap tot en met het eerste jaar na de geboorte. Eerder deed ze o.m. onderzoek naar keizersneden en angst voor de bevalling.

 

Meer lezen


Ceulemans M., Hompes T/ & Foulon V. (2020). Mental health status of pregnant and breastfeeding women during the COVID‐19 pandemic: A call for action.  International Journal of Gynecology and Obstetrics151(1):146-147.  doi: 10.1002/ijgo.13295