Wereldwijd streven gezondheidsorganisaties naar geboortezorg door vroedvrouwen, zodat moeders permanent omringd worden door een zorgverlener met de juiste kennis en ervaring. Volgens de WHO kan begeleiding door een vroedvrouw voor, tijdens en na de geboorte zelfs voor positievere zwangerschaps- en bevallingservaringen zorgen! Bovendien blijken gezonde vrouwen die worden begeleid door een vroedvrouw minder kans te lopen op ingrepen tijdens de bevalling, zoals een knip.
Picture by Marlies De Vriese
Uit onderzoek van het King’s College in Londen in 2016 bleek dat vroedvrouwenzorg rond de geboorte veel voordelen heeft. Een van de opvallendste conclusies was dat vrouwen die werden begeleid door een vroedvrouw minder kans hadden op zowel een vroege als late miskraam. Bovendien was er bij deze zwangerschappen minder sprake van vroeggeboortes. Ook niet onbelangrijk: pas bevallen vrouwen met een vroedvrouw melden vaker dat zij goede zorgervaringen hebben gehad.
Een team van gerenommeerde experts vergeleek voor dit onderzoek vijftien studies rond geboortezorg en de manier waarop die georganiseerd werd. Aan de studies deden in totaal bijna 18.000 vrouwen en baby’s mee. Aan sommige onderzoeken deden alleen vrouwen mee met een laag risico op zwangerschapscomplicaties, in andere onderzoeken werden ook vrouwen met een hoger risico op complicaties aan het begin van de zwangerschap meegenomen. In alle gevallen ging het om bevallingen in een ziekenhuis of een geboortehuis.
De onderzoekers maakten onderscheid tussen geboortezorg waarbij een (team van) vroedvrouw(en) verantwoordelijk was voor het welzijn van moeder en kind, en zorg waarbij die verantwoordelijkheid werd gedeeld door gynaecologen, huisartsen en (sommige gevallen) verloskundigen in een ziekenhuis.
De eerste groep vrouwen werd tijdens hun zwangerschap, bevalling en de eerste dagen opgevolgd door één vroedvrouw of een team van vroedvrouwen. Zij hielden zowel de gezondheid en het welzijn van de moeder als de baby in de gaten en als dat nodig was, verwezen zij hen door naar gespecialiseerde zorg.
Picture by CaroMama
Vrouwen die begeleid werden door een vroedvrouw bleken geen extra risico’s te lopen. Integendeel: zij hadden een hogere kans op een spontane vaginale geboorte. Ook kregen zij minder vaak een epidurale verdoving of een knip, en was er minder vaak sprake van een geboorte met vacuümpomp of verlostang. Het percentage keizersneden was in beide groepen even hoog: 15 procent.
Wie tijdens de zwangerschap werd begeleid door een vroedvrouw had bovendien veel meer kans dat er tijdens hun bevalling een bekende vroedvrouw aanwezig was om hen te ondersteunen. (Variërend per studie gold dit voor 63 tot 98 procent van de vrouwen). Bij vrouwen die door verschillende zorgverleners werden begeleid tijdens hun zwangerschap was deze kans veel lager: tussen de 0,3 en 21 procent.
Een ander opmerkelijk verschil uit het onderzoek van King’s College is dat vrouwen die begeleid werden door een vroedvrouw minder kans op een vroeggeboorte of op een miskraam hadden. Ook uit andere studies blijkt de positieve invloed van vroedvrouwenzorg op het verminderen van vroeggeboorte en doodgeboorte.
Wat zijn de ervaringen in België?
Ook uit Belgisch onderzoek blijkt dat begeleiding van een vroedvrouw bij zwangerschap en bevalling positieve effecten heeft. Belgische onderzoekers vergeleken daarvoor de uitkomsten bijna duizend bevallingen van gezonde vrouwen met laag-risico zwangerschappen. De ene groep beviel met een vroedvrouw in de ‘Cocon’, een geboortehuis verbonden aan het Brusselse Erasmus Ziekenhuis. De andere groep beviel ‘gewoon’ in het ziekenhuis onder supervisie van een gynaecoloog.
Vrouwen die met een vroedvrouw in het geboortehuis bevielen hadden minder kans op een keizersnede (10,3 procent vs. 16 procent). Bij een vaginale geboorte kwam er bovendien veel minder vaak een ‘knip’ aan te pas (6,8 procent vs 14,5 procent). Ook hadden deze vrouwen veel minder vaak een epidurale verdoving nodig: slechts een vrouw op vier kreeg een ruggenprik, tegenover zes op tien in het ziekenhuis. Vrouwen die wilden bevallen in het geboortehuis hadden opvallend minder kans op een inductie (16,3 procent tegenover 30,5 procent). Dit allemaal zonder extra risico’s voor de pasgeborene.
Thuisgeboortes
“Helaas werden in deze studies geen thuisgeboorten meegenomen”, zegt vroedvrouw Lieve Huybrechts, van vroedvrouwenpraktijk Geboorte-informatiecentrum Geel. Om die lacune op te vullen hebben Belgische zelfstandige vroedvrouwen zich dit jaar verenigd om ook de uitkomsten van thuisbevallingen te registreren.
“Maar vanuit mijn jarenlange praktijkervaring kan ik zeggen dat ik de uitkomsten van bovengenoemde onderzoeken ook herken.” Huybrechts begeleidt al meer dan twintig jaar zwangere vrouwen. Eerst als verloskundige in een ziekenhuis en sinds 1999 als zelfstandig vroedvrouw. Dat betekent dat zij – samen met haar drie collega’s – zowel thuisgeboortes heeft begeleid, als poliklinische bevallingen in het ziekenhuis St-Vincentius in Antwerpen.
Premature geboorten, maar ook zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) komt zij zelden tegen in haar werk. En een knip zetten doet ze uit principe niet, want uit onderzoek blijkt dat dat meer nadelen met zich meebrengt dan voordelen. “Het is niet logisch dat dat laatste stukje vagina zo incompetent is dat het beschadigd moet worden om het kind door te laten.”
Ook keizersneden komen weinig voor. “Het percentage keizersneden ligt bij ons zelfs onder de vijf procent – en dan tel ik zowel thuisgeboortes mee, als geboortes die wij in het ziekenhuis begeleiden.”
“Het is mijn overtuiging dat de warme en vertrouwde zorg van vroedvrouwen het verschil maken”, zegt Huybrechts. “Het verschil wordt gemaakt door de continuïteit in de begeleiding. Er is één vroedvrouw, of één team, dat het overzicht houdt en de zwangere of pasbevallen vrouw kent en gerust kan stellen.”
Wat haar betreft is er daarom een mentaliteitsverandering nodig in het denken over geboortezorg. “We moeten terugkeren naar de overtuiging dat veel meer vrouwen met ondersteuning van een vroedvrouw een gezond kind op de wereld kan brengen dan wat we nu zien.
Geboorte is een natuurlijke gebeurtenis die soms medisch ingrijpen vereist. Niet andersom. Het is geen medische aangelegenheid die wel eens per ongeluk op natuurlijke wijze gebeurt. Het is belangrijk dat voor ogen te houden. Vanuit het oogpunt van moeder, kind én maatschappij. Vroedvrouwenzorg is duurzame zorg, en nog kostenbesparend ook.”
